Animalia jatorridun hondakinen balio-ematea: aktibazio-estrategiak eta erabilgarritasuna hainbat industria-prozesutan

Abstract

Waste animal bones have become a serious concern due to the current consumer habits. After the so called "mad cow disease" crisis, hundreds of tons of waste animal bones, which were so far used to manufacture animal feed, had no way out anymore. Consequently, the amount of waste that reaches dumping sites notably increased. Several research studies, carried out since then, have concluded that bone char can be a useful material in several applications. For instance, in pollutant remediation, since its main constituent -apatite- is a water-soluble mineral, which possesses a high ion-ex-change capacity. Bone char has also been successfully used as catalytic support and in electrochemical applications. Indeed, its applicability depends on its porous structure. This work aims to present the strategies that are nowadays in use for bone char preparation. Adequate porosity requires physical and/or chemical activation. A combination of chemical and physical activation is commonly a better choice since it provides a char with more advantageous properties, in terms of product yield and textural properties. Moreover, a previous chemical treatment allows reducing the highest treatment tem-perature. Different methods and techniques are available for the valorisation of waste animal bones. The development of adequate treatment strategies could reduce the waste disposal in landfills, with the consequent environmental benefit.; Animalien haragi- eta hezur-hondakinak gero eta arazo larriagoa bihurtu dira egungo kontsumo-ohituren ondorioz. XX. mendearen amaieran "behi eroen gaixotasuna" izenaz ezagutu genuen osasun-krisia eta gero, erabilpenik gabe geratu ziren abereen elikadurarako erabiltzen ziren animalia-hondakinen ehunka tona. Harrezkero, nabarmen handitu da zabortegietara bideratutako hondakin kantitatea. Geroztik egindako ikerketen arabera, hainbat aplikaziotan ikusi da hezur-ikatza material oso erabilgarria izan daitekeela. Adibidez, kutsatzaileen degradazio- edo ezabatze-prozesuetan, erabilgarritasun hau erakusten du neurri batean hezur-ikatzaren osagai nagusia den apatitoak, uretan duen disolbagarritasun txikiagatik eta ioiak trukatzeko duen ahalmen handiagatik. Hezur-ikatzetik eratorritako materialak ere modu arrakastatsuan erabili dira euskarri ka-talitiko gisa eta prozesu elektrokimikoetan. Material horren aplikagarritasuna bere egitura porotsuarekin dago zuzenean lotuta. Lan honetan, hezurretatik material erabilgarriak lortzeko gaur egun ikertzen ari diren prozesuak azalduko dira. Hezur-ikatzaren porotasun-maila ezberdina garatzeko, beharrezkoak dira aktibazio kimiko edo kimiko-fisiko egokiak. Aktibazio kimiko-fisikoa soilik fisikoa baino abantailatsuagoa izan ohi da, ezaugarri hobeak lortzen direlako solidoan, bai etekinaren aldetik eta bai gainazal-azaleraren aldetik (biak handiagoak). Halaber, tratamendu kimiko-fisikoa erabiltzen denean kiskaltze-tenperatura txikiagoa erabil daitekeenez, ehundura-ezaugarri hobeak erdiesten dira, orohar. Metodo eta teknika ezberdinen aplikazioei esker, animalia-hondakin solidoen balio-ematea bideragarria dela frogatuko da. Halaber, halako teknologia garatzeko gai izanez gero, zabortegietako metaketak nabarmen murriztuko lirateke, beti ere ingurumenaren jasangarritasuna bermatuz.