Musikarien irudikapena Alfontso X.aren Kantigetako miniaturetan

Abstract

Erdi Aroko musikariak oso ezezagunak eta ezagunak izan dira aldi berean; izan ere, hauen eginkizunak eta betebeharrak ezagutzen ditugu, baina, zoritxarrez, ez dira hauen kantak eta instrumentuak jotzeko modua gugana iritsi. Zorionez, kontserbatu diren hainbat kodi zeei esker hau sakonago ezagutu ahal dugu eta horietako adibide bat dugu Alfontso X.a Jakintsuaren erregealdian idatzitako Andra Mariaren Kantigak. Kantigetako miniaturetan, zehazki, Kodize Aberatsean agertzen diren musikarien irudikapenak ditugu lan honen ardatza. Kodize hauek Erdi Aroko kodizerik garrantzitsuenetakoak dira, ez bakarrik poesia eta kantuengatik, baizik eta margoturik aurkitzen ditugun miniaturengatik. Hauek Maria goraipatzea dute helburu nagusia eta horretarako, berak egindako mirariak eta gertakizunak kontatuko dira, bere bitartekaritza goraipatuz. Alfontso X.a erregeak oso gustuko zituen kodize hauek; garrantzi handiko datua izango da, bere irudikapena behin eta berriz agertuko delako. Miniaturak XIII.mendeko gizartearen erlijiotasunaren isla garrantzitsua izango dira eta, horretaz gain, musikak zuen garrantzia ere azalduko da. Ikerketa asko egin dira miniatura hauen inguruan, arlo arkeologiko eta artistikoari dagokionez, eta musikarien ikerketek garrantzi handiko lekua izango dute. Musikari hauek garrantzi handikoak izango dira, Kantiga hauek duten helburua helarazteko pertsonaia garrantzitsuak izango direlako. Kodize hauen helburua analfabetoei, miniaturen bidez, doktrina jakin bat helaraztea izango da, Mariaren bitartekaritza zehatza azaltzea hain zuzen ere. Horretarako musikari hauek bost tipologia ezberdinetan banatuko ditugu eta denek lehen aipatu dugun helburua erakustea izango dute eginkizun nagusia. Adierazpen hauetan XIII.mendeko musikari ezberdinak ikusiko ditugu, hau da, juglareak eta trobadoreak agertuko dira. Hauek beraien artean duten ezberdintasuna ere agertuko da eta Erdi Aroko gizartearen isla garrantzitsua izango dira, hauek eguneroko bizitzan gertatutakoa kontatzeaz gain, erlijiotasunari buruz ere kantatuko dute. Ikusiko dugun bezala, kantiga hauek iturri garrantzitsuak izango dira Erdi Aroko gizartea nolakoa zen aztertzeko, baina, horretaz gain, musikarien papera zein zen eta beraien bizitzaren nondik norakoak aztertzeko balioko digute.