Zaintzaileak, Alzheimerraren paziente ezkutuak

Abstract

Esparru kontzeptuala eta justifikazioa: Alzheimerra neuroendekapenezko gaixotasun kronikoa da, gaixoaren kognizioan, funtzionalitatean, nortasunean eta jokabidean asaldurak sortzen dituenak eta honen dependentzia areagotzen duenak gaitzaren progresioarekin batera. Alzheimer gaixoak etxean zaindu ohi dira, haien senideak zaintzaile nagusietan bihurtuz. Zaintza zorrotza eta emozionalki konprometituta egoten da, egoera estresagarri eta kroniko bezala igarriz. Horren ondorioz, zaintzaile nagusiek gainkarga deritzon estresarekin lotutako dimentsio anitzeko erantzuna sor dezakete, haien osasuna arriskuan jarriz. Erizainen aldetik ezinbestekoa da gainkarga prebenitzea, zaintzaileen osasuna babestuz eta haien senidea zaintzeko gaitasuna mantenduz. Helburua: Alzheimerra duten pazienteen zaintzaile familiarren gainkargari eragiten dioten faktoreak aztertzea. Metodologia: Errebisio bibliografiko hau burutzeko 2010 eta 2020 urteen artean argitaratutako artikuluak erabili ziren, ingelesez edo gazteleraz idatzita zeudenak. Hurrengo datu-baseak kontsultatu ziren: Medline, Cinhal, PsycInfo, Embase, Cochrane, Cuiden, WOS Fecyt, Science Direct eta Scopus. Bestalde, eskuzko bilaketak egin ziren, NICE eta RNAO praktika klinikoko gidetan eta The Gerontologist, International Psychogeriatrics, Journal of Alzheimer´s Disease eta Journal of Applied Gerontology aldizkarietan bilaketak burutuz. Azkenik, lana idazteko 17 artikulu erabili ziren, diseinu kuantitatiboa zeukatenak. Horietako 10 artikuluk diseinu korrelazionala zuten eta 7 kohorteak ziren. Emaitzak eta eztabaida: Gainkargari eragiten zioten hiru faktore mota topatu ziren: dementzia faktoreak, zaintzailearekin lotutakoak eta testuinguru faktoreak. Horien artean dementzia faktoreak garrantzitsuenak izan ziren, eta hauen barnean asaldura psikologikoak, portaera asaldurak eta asaldura funtzionalak handitzeak gainkarga esanguratsuki areagotu zuten. Lehenengo graduko senidea izatea, osasun mental pobrea eta gaixotasunarekiko jarrera negatiboak gainkarga nabarmenki handitu zuten zaintzaileen faktoreak izan ziren. Testuinguru faktorei dagokienez, gaixoarekiko elkarbizitza, sostengu eta baliabide sozial urriak eta zaintzedenbora areagotzeak gainzama haztea eragin zuten. Aurretik aipatutako faktore esanguratsuenez gain, gainkargari neurri txikiagoan eragin zioten bestelako faktoreak ere topatu ziren. Ondorioak: Erizainen aldetik ezinbestekoa da gainkargan eragina duten faktore hauek ezagutzea eta arriskuan dauden zaintzaileak identifikatzea, bereziki lehenengo mailako arretan balorazio soziofamiliarrak burutzerakoan. Zaintzaileen beharrak aztertu ondoren orientazioa, ezagutzak, sostengua, eskura dauden baliabideak eta interbentzio pertsonalizatuak eskainiz, gainkarga prebenituko da. Horrela, zaintzailearen eta gaixoaren bizi-kalitateak bermatuko dira. Etorkizuneko ikerketetan interesgarria izango litzateke gainkarga baretzen duten faktoreen inguruan gehiago aztertzea, hauei buruz informazio gutxi topatu zen eta.