Nutrizio-hezkuntzaren rola haur eta nerabeen elikadura-jokabide nahasmenduak prebenitzeko

Abstract

Elikadura-jokabidearen nahasmenduak (EJNak) nahasmendu psikologiko larriak dira eta elikadura-jokabidearen alterazioak dakartzate. Nahasmendu mentalen diagnosi eta estatistika eskuliburuan (DSM-V) EJNei buruzko irizpide diagnostikoaren arabera mota desberdinak sailkatzen dira. Haurtzaro eta nerabezaroan ohikoagoak diren EJNak nerbioanorexia eta bulimia dira. Orokorrean, emakume nerabe eta heldu gazteek jasan ohi dituzten patologiak dira, 16 eta 25 urte bitartekoak nerbio-anorexia eta 18 eta 25 urte bitartekoek nerbio-bulimia. 2020an, 2019arekin alderatuz nerabeen ospitaleratze psikiatrikoak %150ko igoera izan zuten nerbio-anorexiaren ondorioz. Haur eta nerabeen artean nahasmendu horien prebalentzia geroz eta handiagoa da beraz, lan honekin aztertu nahi da zer-nolako garrantzia duen nutrizio-hezkuntzak nahasmendu hauek prebenitzerako orduan. Horretarako, EJNen prebalentzia ezagutu nahi da eta ondoren haur eta nerabeei zuzendutako nutriziohezkuntzako programen eraginkortasuna aztertu. Era berean, osasunerako hezkuntzan oinarritutako esku-hartze programek parte-hartzaileen osasun mantala hobetzen duten behatu nahi da.

Espainian, 1997tik, haur eta nerabeetan EJNak prebenitzeko hainbat programa garatu dira. Programa horietako batzuek ez dute eragin esanguratsurik izan baina gehienetan elikadura-nahasmendu bat garatzeko arrisku-jokabideen murrizketa gertatu zen. Hala ere, eraginkortasun hori ez da hain argia denborarekin efektu horiek galdu egiten baitziren. Horrez gain, osasunerako hezkuntzan oinarritutako programak ere baliagarriak izan daitezke elikadura-nahasmenduak garatzeko arriskua murrizteko. Hala nola, hezkuntza emozionalean edo Internet-aren erabilera egokia burutzeko hezkuntza programak, izan ere, hauetan lortutako emaitzak positiboak dira.

Amaitzeko, pentsatzen da hezkuntza publikoan nahitaez nutrizio-hezkuntza osatzen duten osasun-hezkuntzako programak ematea itxaropentsua izango litzateke elikaduranahasmendua izateko arriskua murrizteko. Interesgarria lirateke horrelako programak haurtzaroan hasi eta nerabezarora arte ematea, horrela, urteetan zehar jarraipena egin ahal izango litzatekeelako eta benetan ikusi ea eraginkorrak diren.