Estres faktore anitzen ekotoxikotasuna lurzoru organismoetan, pasaia aldakortasunaren araberako kutsatzaileen arrisku ebaluazioa eta bioerremediazio teknologien aplikazioa araztegi lokatzak jaso dituzten lurretan: in vivo eta in silico fokatzeak

Abstract

[EN]The anthropic activities during the last decade are causing damages on ecosystems. In fact, animal husbandry, agriculture, and industrial activities have increased the proportion of soils contaminated with pesticides and metals. The presence of pollutants could affect soil organisms and the Ecosystem Services provided; thus, a proper risk evaluation is required in order to assess the final environmental impacts of pollutants. In silico models are tools designed to predict environmental concentrations of released pollutants that could assist on substances evaluation and regulation. Meanwhile, the health paradigm, understanding the natural environment as an interrelated compartment, has been spread within the scientific community. Hence, the measurement of toxicological effects produced by contaminants on soil organisms (using in vivo tests and biomarkers) gained a high reputation for evaluating environmental health. This work presents different approaches, techniques, software, guidelines and tests for assessing contaminated soils; crucial for an integrative soil assessment.

[EU]Azken hamarkadako jarduera antropikoek ekosistemetan desorekak sortzen-hasiak dira. Horrela, abeltzaintzak, nekazaritzak eta aktibitate industrialek pestizida eta-metalekin kutsaturiko lurzoruen proportzioa emendarazi dute. Kutsatzaileen-presentziak, lurzoruetan bizi diren organismoak eta beraz, lurzoruak eskaintzen dituen-Zerbitzu Ekosistemikoak erasatea ekarri dezake, arrisku ebaluazio egokien beharra-eskatuz. In silico modeloak, kutsatzaile baten aplikazio osteko ingurumen-kontzentrazioak aurreikusteko tresna egokiak dira, substantzien arrisku ebaluazioan eta-erregulazioan lagun dezaketenak. Bestetik, kutsatzaileak lurzoruan duten inpaktua-ebaluatze aldera, osasunaren paradigma ikuspuntua; hots, medio naturalak intererlazionatutako-konpartimentu gisa ulertzen dituena, hedatzen hasi da komunitate-zientifikoaren baitan. Era honetan, kutsatzaileek lurzoru organimoengan eragindako-efektu toxikologikoen neurketak (in vivo test-ak eta biomarkatzaileak erabiltzen-dituztenak) omen handia irabazi dute ingurumenaren osasuna ebaluatzerako orduan.-Lan honetan, kutsatutako lurzoruak ebaluatzeko ikuspuntu, teknika, software, gidalerro-eta test ezberdinak aurkezten dira; lurzoru ebaluazio integral bat burutzeko-beharrezkoak direnak.