Genozidioa XIX eta XX. mendeko kontzeptua eta praxia

Abstract

XIX eta XX. mendeko historia muturreko biolentziak baldintzatu zuen. Beraz, biolentzia horrek sortu zituen gertaera berriak definitzeko 1948. urtean Lemkinek, Genozidio terminoa asmatu zuen. Lan honen helburua termino horren esanahia zehaztea da, hitz horretan biltzen diren ekintzak oso ankerrak dira eta horren ondorioz ikerketa munduan ez dago bere esanahiari buruzko adostasunik. Ikerlariek kontzeptua definitzeko dituzten arazoen ondorioz, lehenengo zatian Jacques Semelin eta George Stanton-en ikuspegia erabiliz terminoa definitzen sahiatu gara, haien ustez, zuzenbideko adituen eta historialarien lana banatua egon beharko litzateke. Zuzenbideko adituek, zergatik, zelan? eta noiz?, galderei erantzun behar diete eta ekintza ankerren ezaugarriak ikertu behar dituzte genozidio moduan sailkatzeko eta egileak epaitzeko. Bigarren atalean, “Armeniako Kasua” azaldu dugu eta autore horien ideiak genozidioa den, hala ez, sailkatzeko aplikatu ditugu. Horretarako XIX. mendeko testuinguru historikoa azaldu dugu eta Lehenengo Mundu Gerrak, Inperio Otomandarrak burutu zuen armeniarren kontrako politikan izan zuen eragina zehaztu dugu. Horrez gain, prozesu genozida azaltzen saiatu gara, ankerkeriaren gailurra 1915. urteko “Genozidio Handian” izan zuena. Armeniako Genozidioa ikertzen duten historialariak banatuak daude, bi korronte historiografiko sortu ziren, batek Armeniako sarraskiak genozidioa izan zirela onartzen dute, besteek ordea gerra ekintzak zirela esanez justifikatzen dituzte. Ikerketa munduan dagoen bitarikoa alde batera utziko dugu eta Semelin eta Stanton-en pentsamendua erabiliz “Armeniako sarraskiak” genozidioa izan zela zehazten saiatu gara.