GIS tresnak eta Historiaurreko arkeologia: Jaizkibel mendia

Abstract

[EN] Within the last few decades, many prehistorical remains and sites have been discovered in Jaizkibel mountain (Gipuzkoa, Basque Country). Taken the whole mountain as a unit, archaeological sites’ and sedimentary environments’ distribution analysis and classification have been made, focusing on local physical aspects. This thesis aims to develop useful geographical tools to guide future archaeological campaigns in the mountain, as well as to indicate zones with possible archaeological remains or paleoenvironmental record, in order to protect these.

[EUS] Jaizkibel mendian (Gipuzkoa) Historiaurreko aztarna ugariren aurkikuntzak egin izan dira azken hamarkadetan zehar. Lan honetan, mendi osoa unitate gisa hartuta, ezagunak diren aztarnategien eta inguru sedimentarioen distribuzio azterketa eta sailkapena egin dira, lurraldearen elementu fisikoak kontuan hartuz. Azterketa honen bidez etorkizuneko indusketa eta miaketa lanak bideratzeko baliagarriak izango diren mapak sortzea da helburua. Baina baita Historiaurreko aztarnategi arkeologikoak izateko aukera handiak dituzten inguruak babesteko erabilgarriak izan daitezken mapak sortzea ere. Sarreran, azterketa eremuaren mugapena egin da irizpide batzuetan oinarrituta, hau, mapa baten bitartez irudikatu da, azalera hau hartzen dituzten udalerriak izendatuz. Testuinguru fisikoaren barruan alderdi anitz hartu dira kontuan, litologiatik hasita edafologiaraino. Ondoren, aztarnategien eta metaketa kuaternarioen sailkapen bat egin da bertako adibideen bitartez hauek irudikatuz. Materialen eta metodologiaren barruan, lehendabizi aurretiazko arkeologikoak izendatu dira, baita egun katalogatuta dauden aztarnategiak ere. Ostera, indusketa hauetan zein miaketetan aurkitutako materialen ezaugarriak orokorrak azaldu dira. Metodologiari dagokionean, landa lana eta GIS tresnak uztartu dira egitura desberdinak zein aurretik eskura zeuden baliabideak erabili ahal izateko. Horrela mapa sorta bat sortu da, bertan informazioa euskarri grafikoan eskura izateko. Lehenengo mapak katalogatutako aztarnategien distribuzioa irudikatzen du, baita estazio megalitikoaren mapak ere. Gainera, aztarnategi bakoitzaren garai orokorra adierazi da. Bigarren mapa sortak, landa lanaren bitartez aurkitutako harpe eremu guztiak biltzen ditu, udal izendegi ugarietan topatutako hauen izendapenarekin batera. Hondartza-fosilen eta zohikaztegien mapek, depositu hauen distribuzioa irudikatzen dute, unitate osoan zehar. Paleo-hondartzen maila ezberdinak ere jaso izan dira koloreetan. Azkenik, arriskuan dauden interesdun kokapenen mapa sortu da, eremu hauen hautapena irizpide zehatz batzuen arabera egin da. Babes instituzionala bermatzera begira sortu da mapa hau. Ondorio gisa, Jaizkibelgo eremuaren berezitasunak baldintzatzaile handiak jartzen dizkio aztarnategi arkeologikoen kontserbazioari eta interpretazioari, baina aldi berean Historiaurreko gizakiari erakargarria zen bizitokia eskaini zion inguru fisiko honek, topatutako aztarnek frogatu duten moduan. Etorkizuneko indusketek eta bestelako azterketek argituko dute mendiaren funtzioa plano lokal zein orokorrago baten.