Espainiako Gerra Zibilaren (1936-1939) paisaiak Donostian

Abstract

Lan honetan, Espainiako Gerra Zibilean Donostian erabilitako eraikin nagusiak aztertuko dira, horretarako, fitxa batzuk egin dira leku horiek katalogazioaren bidez deskribatzeko, hauek alfabetikoki ordenatuak joango dira. Lan honen azterketa orokorrena aztertuz egin da, zehatzenetara iristeko. Lanean garatuko den lehenengo gauza helburuak izango dira, hasieratik oso argiak izango direnak, eta horrekin batera, lana garatzeko erabili den metodologia. Ondoren, sarreran, lanaren arkeologia nagusiaz hitz egingo da, Paisaiaren Arkeologiaz, eta hori deskribatzeko Florentziako Legea erabiliko da. Jarraian, ikerketa-proposamenaren funtsezko kontzeptuak azalduko dira. Hemen arkeologia modu teoriko batean landu egin da. Atal honetan, lana inguratzen duten bi arkeologia aipatuko dira: Iragan Hurbileko Arkeologia eta Gerra Zibileko Arkeologia. Lehenik, Iragan Hurbileko Arkeologiaz hitz egingo da, eta, ondoren, Gerra Zibileko Arkeologiaz; izan ere, lanaren egiturari jarraituz, lehenengoa orokorragoa izango da, eta bigarrena zehatzagoa, hau da, lana gehiago zehaztuz eta bata bestearen barnean sartuz. Era berean, Espainiako Gerra Zibila modu laburtuan azaltzen saiatu da, ez baita lanaren helburua, segidan azaldu da Euskadin Gerra nola eman zen, teorikoki, hemen ere lana bere egiturari jarraitzen ari zaiola ikusten da, orokorretik espezifikora. Horren ondoren, Euskadin gerrari lotutako tokiak eta eraikinak deskribatuko dituen lanaren zatirik zehatzena sartuko da; horiek lau ataletan deskribatuko dira (espetxeratze-zentroak, gatazka belikoko lekuak, osasun militarreko zentroak eta derrigorrezko laneko lekuak), eta tipologien arabera antolatuko dira, eta horren barnean alfabetikoki. Lana amaitzen, memoria historikoaz hitz egingo da. Hemen, Donostian dauden oroitzapen-elementuak deskribatuko dira, garrantzi handia dutenak, eta, kasu honetan, eraikinak eta lekuak tipologiaren arabera antolatuko dira orain esan bezala. Azkenik, lanaren ondorioetan atal bakoitzeko ideia nagusiak ikusiko dira, eta lan osoan zehar indarra eman nahi izan zaienak. Amaitzeko, memoria historikoa berreskuratzeko proposamen bat egin da Donostian, Gerra Zibilarekin zerikusia duten eraikin eta leku guztietan bistakoak diren memoria-plakak jartzea, eta iada dutenak bistan izatea. Gainera, inkesta bat erabili da, lau galderekin, nahiz eta galdera gutxi izan proposamena berresteko balio izan dute.