Rentabilidad diagnóstica de la biopsia percutánea con aguja gruesa guiada por ecografía del mesenterio y del peritoneo en pacientes con sospecha de carcinomatosis peritoneal de origen ginecológico
View/ Open
Date
2023-09-14Author
Andrés Villares, Alain
Metadata
Show full item recordAbstract
[ES] INTRODUCCIÓN— La carcinomatosis peritoneal es un hallazgo frecuente en las
neoplasias ginecológicas, especialmente en las de ovario y en menor medida en las
de endometrio. Esto es debido a la relación anatómica de los órganos pélvicos con el
peritoneo y a la sintomatología tardía e inespecífica de la enfermedad. La biopsia del
tumor primario está generalmente contraindicada en los casos de cáncer de ovario y
trompa por el riesgo de diseminación que esta conlleva. Ante sospecha radiológica
de carcinomatosis peritoneal es necesario una confirmación histológica al tratarse de
un factor pronóstico negativo y al requerir tratamientos específicos capaces de
mejorar el pronóstico de las pacientes. La biopsia percutánea guiada por imagen se
considera la técnica diagnóstica inicial de elección en la mayoría de los pacientes con
sospecha de carcinomatosis peritoneal frente a técnicas más invasivas como la
laparoscopia o laparotomía diagnóstica. Clásicamente se ha utilizado la TAC como
guía para el procedimiento, aunque las múltiples ventajas que aporta la ecografía
convierten a la biopsia percutánea guiada por ecografía en la técnica diagnóstica de
elección en la mayoría de las pacientes con sospecha de carcinomatosis peritoneal de
origen ginecológico. OBJETIVO— Estudiar la rentabilidad diagnóstica de las biopsias percutáneas guiadas por ecografía del mesenterio y peritoneo en pacientes con carcinomatosis peritoneal de origen ginecológico realizadas en el Hospital Universitario de Cruces. Evaluar la seguridad de la técnica y el tiempo de demora desde la realización de la técnica hasta el resultado histológico. MATERIAL Y MÉTODOS — Se realizó un estudio retrospectivo de los casos de carcinomatosis peritoneal de origen ovárico o endometrial en los que se realizó una biopsia percutánea guiada por ecografía entre abril de 2019 y mayo de 2021. Se incluyeron un total de 40 pacientes y se estudiaron los resultados obtenidos tras los procedimientos. Se analizaron los resultados de rentabilidad globales y se compararon por subgrupos de pacientes en función del patrón radiológico de afectación peritoneal. Se estudió la seguridad global de la técnica y su demora
diagnóstica. RESULTADOS— Se valoraron 49 biopsias percutáneas ecoguiadas de 40 pacientes distintas con una mediana de edad de 68 años. La rentabilidad diagnóstica de la técnica fue del 70% para las primeras biopsias y la rentabilidad global de todas las
biopsias fue del 67,35%. El patrón radiológico de la afectación peritoneal en la TAC
previo al procedimiento se asoció a una mayor o menor rentabilidad diagnóstica
(p=0,046), observándose una mayor rentabilidad diagnóstica en los patrones
‘nodular’ y ‘omental cake’, 75% y 78,95% respectivamente. Los carcinomas serosos
de alto grado de origen ovárico presentaron una mayor rentabilidad diagnóstica
(78,95%), aunque la asociación entre origen histológico de la carcinomatosis
peritoneal y rentabilidad diagnóstica no fue estadísticamente significativa (p=0,295).
La mediana de la demora para las pacientes que se sometieron a una única
intervención fue de 6 días y de 23 días para las que se sometieron a dos
intervenciones. No se registró ninguna complicación asociada a la técnica. CONCLUSIÓN— Las ventajas de la técnica respecto a otros métodos de toma de
biopsias tradicionales, así como su alta rentabilidad diagnóstica y alta seguridad
convierten a la biopsia percutánea guiada por ecografía en técnica de elección en las
pacientes con sospecha de carcinomatosis peritoneal de origen ovárico o
endometrial. [EN] INTRODUCTION—Peritoneal carcinomatosis is a common finding in gynecological
cancers, especially in ovarian and endometrial malignancies. This is mostly due to
the anatomical relation between pelvic organs and the peritoneum and the late and
unspecific offset of symptoms. Biopsy of the primary ovarian-fallopian tube tumor is
generally contraindicated due to the risk of spread of malignant cells. When
peritoneal carcinomatosis is suspected, histological confirmation is necessary taking
to account the poor prognosis this implies and the fact that proper treatment is
capable of improving life expectancy. Image guided percutaneous biopsy is
considered the initial technique of choice in most patients with suspected peritoneal
carcinomatosis instead of more invasive procedures such as diagnostic laparoscopy
or laparotomy. Traditionally, CT has been used in clinical practice to guide the
procedure, although the multiple advantages that ultrasounds provides make
ultrasound-guided percutaneous biopsy the diagnostic technique of choice for most
patients with suspected peritoneal carcinomatosis of gynecological origin. OBJECTIVE— To evaluate the diagnostic yield of ultrasound-guided percutaneous
biopsies of the mesentery and peritoneum in patients with peritoneal carcinomatosis
of gynecological origin performed at Cruces University Hospital. To evaluate the
safety of the procedure and the amount of timespan between the procedure and the
histological result. MATERIAL AND METHODS — A retrospective study was carried out that included the cases of peritoneal carcinomatosis of ovarian and endometrial origin in which ultrasound-guided percutaneous was performed between April 2019 and May 2021.
A total of 40 patients were included and the diagnostic yield of their procedures were
calculated, both globally and by subgroups according to different radiological
patterns of peritoneal invasion. The overall safety and the timespan until the result
where also calculated. RESULTS— A total of 49 ultrasound guided percutaneous biopsies from 40 different patients were evaluated. The diagnostic yield of the technique was 70% for the initial procedures and the global diagnostic yield for all the biopsies was 67,45%. The radiological CT pattern of peritoneal invasion prior to the procedure was associated with the diagnostic yield (p=.046), noting a greater diagnostic yield for nodular and
‘omental cake’ patterns, 75% and 78,95% respectively. High grade serous
carcinomas also presented a higher diagnostic yield (78,95%) but the association
between the histological origin of the peritoneal carcinomatosis and the diagnostic
yield was not statistically significant (p=.295). The median timespan for patients who
underwent a single procedure was 6 days, and 23 days for patients who underwent 2
procedures. No complications were found associated to the procedure. CONCLUSIONS— The advantages of this biopsy technique in comparison to traditionally used techniques in addition to the high diagnostic yield and safety make the ultrasound-guided percutaneous biopsy the technique of choice for patients with suspected peritoneal carcinomatosis of ovarian or endometrial origin. [EU] SARRERA—Kartzinomatosi peritoneala neoplasia ginekologikoetan ematen den
aurkikuntza ohikoa da, batez ere obulutegietako minbizien kasuan, eta neurri
txikiagoan endometrikoan. Hau, errai pelbikoen eta peritoneoaren arteko erlazio
anatomikoaren eta gaixotasunaren sintoma berantiar eta inespezifikoen ondorioa da.
Tumore primarioaren biopsia kontraindikatuta egon ohi da obulutegi eta tronpetako
minbizietan, diseminazio arriskua dela eta. Kartzinomatosi peritonealaren susmo
erradiologikoaren aurrean baieztapen histologikoa beharrezkoa da, hau faktore
iragarle negatiboa izanik eta tratamendu aproposa pronostikoa hobetzeko gai dela
jakinda. Irudi bidez gidatutako biopsia perkutaneoa aukerazko teknikatzat hartzen da
hasierako diagnostikorako gaixo gehienetan, beste teknika inbasiboagoen aurrean
laparoskopia edo laparotomía diagnostikoa bezala. Klasikoki OTA erabili da
prozedimendua gidatzeko, baina ekografiaren abantaila anitzek ekografia bidez
gidatutako biopsia perkutaneoa aukerazko teknika bihurtu dute jatorri ginekologiko
kartzinomatosi peritoneala susmatzen den pazienteetan. HELBURUA— Gurutzetako Unibertsitate Ospitalean ekografia bidez gidatutako
peritoneo eta mesenterioko biopsia perkutaneoaren errentagarritasun diagnostikoa
ikertzea, jatorri ginekologikoko kartzinomatosi peritoneala duten gaixoetan.
Teknikaren segurtasuna ebaluatzea eta atzerapen-denbora ikertzea teknika egiten
denetik emaitza histologikoa lortu arte. MATERIALAK ETA METODOAK — Atzera-begirako azterketa egin da, 2019ko apirila eta 2021eko maitza artean obulutegi edo endometrio jatorriko kartzinomatosi peritoneala zuten gaixoei egindako ekografia bidez gidatutako biopsiak jasotzen dituena. 40 gaixo jaso dira guztira, eta prozeduraren ondoriozko datuak batu dira. Errentagarritasun datu globalak aztertu dira eta taldeka konparatu dira patroi erradiologikoaren arabera. Teknikaren segurtasun orokorra eta emaitzak lortzeko beharrezko egunak ere neurtu dira. EMAITZAK— Ekografia bidez gidatutako 49 biopsia ikertu ziren guztira 40 gaixo desberdinetan, 68 urteko adin medianarekin. Teknikaren errentagarritasuna %70ekoa izan zen lehenengo biopsietan eta biopsia guztien errentagarritasun orokorra %67,35ekoa. Interbentzioa baino lehen egindako OTAn ikusitako afektazio peritonealaren patroia errentagarritasun diagnostikoarekin erlazionatuta dago (p=0,046), errentagarritasun handiagoa behatuz patroi nodularrean eta ‘omental cake’ patroian, %75 eta%78,95 hurrenez hurren. Gradu altuko kartzinoma serosoen errentagarritasun diagnostikoa altuagoa izan zen (%78,95), dena dela, kartzinomatosi peritonealaren jatorri histologikoaren eta errentagarritasun diagnostikoaren arteko erlazioa ez zen estatistikoki esanguratsua izan (p=0,295). Emaitza lortzeko atzerapen-denboraren mediana 6 egunetakoa izan zen interbentzio bakarra jasan
zuten pazienteetan eta 23 egunetakoa bi interbentzio jasan zuten pazienteetan. Ez
ziren inolako konplikaziorik aurkitu. ONDORIOAK— Teknikaren abantailak beste metodo tradizionalekin alderatuta eta errentagarritasun eta segurtasun altuak ikusita, ekografia bidez gidatutako biopsia perkutaneoa aukerazko teknika bihurtzen dute obulutegi edo endometrio jatorriko kartzinomatosi peritoneala susmatzen den pazienteetan.